Hormonlar ve Görevleri Hormon sözcüğünün anlamı "uyarmak" ve "harekete geçirmek" olup, vücudumuzda büyümeyi, gelişmeyi, üremeyi ve bazı metabolik olayların düzenlenmesini sağlayan kimyasal yapılardır. Hormonlar, vücudumuzdaki salgı bezleri tarafından salgılanarak kan yolu ile diğer dokulara taşınır ve burada etkilerini gösterirler. Hormonlar, miktar bakımından az salgılanmalarına rağmen işlevsel bakımdan oldukça kuvvetli etkilere sahiptirler. Kan yolu ile taşındıkları hücrelere nasıl uyarılması ve davranması gerektiğini öğretirler, yani bir tür haberci olarak görev yaparlar. Hormonlar görevleri açısından üç ana başlık altında incelenir: büyüme ve farklılaşma, üreme ve vücut dengesinin sağlanması. Günümüzde yaklaşık 200'den fazla hormon keşfedilmiştir. Hormonlar sürekli birbiriyle etkileşim içindedirler ve vücut dengesi bu etkileşim sayesinde sağlanır. Hormonların ölçülmesi idrar yolu veya tükürük salgısı ile yapılabilir. Östrojen Hormonu (Kadınlık Hormonu) Östrojen hormonu, kadınların yumurtalıkları tarafından salgılanır ve üreme, menopoz ve adet döngüsü gibi süreçlerden sorumludur. Östrojen hormonu fazlalığı sık görülen bir durum değildir ancak doğum kontrol hapı kullananlar veya menopoz sonrasında hormon replasman tedavisi alanlarda ortaya çıkabilir. Östrojen hormonunun azlığı ise aşırı egzersiz, hipofiz bezi bozuklukları ve kötü beslenme gibi sebeplerle görülebilir. Kortizol Hormonu Kortizol, sağlığı ve enerjiyi koruyan bir hormondur. Kortizol hormonunun amacı, fiziksel ve psikolojik stresi kontrol altına almaktır. Kortizol, stresli zamanlarda vücuttaki seviyesini artırır ve bu da yüksek tansiyon, yorgunluk, yüksek kolesterol ve mide ülseri gibi sorunlara yol açabilir. Melatonin Hormonu (Uyku Hormonu) Melatonin hormonu, beyindeki epifiz bezinde üretilir ve canlıların uyumasına yardımcı olur. Güneş battıktan sonra kortizol seviyesinin düşmesiyle melatonin hormonunun üretimi artar. Melatonin, serbest radikallerle savaşan bir antioksidandır ve kanseri önleyici etkileri olduğu düşünülmektedir. Uyku sorunları yaşayan kişilerde melatonin dengesizliği söz konusu olabilir ve bu durumda doktorun vereceği ilaçlar kullanılmalıdır. Ayrıca uyku saatinden daha önce yatağa girmek de önerilir. Testosteron Hormonu (Erkeklik Hormonu) Testosteron hormonu, hem kadınlarda hem de erkeklerde ana seks hormonu olarak bilinir. Bu hormonun salgılanması, beslenme, fiziksel aktiviteler ve kişisel ruh hallerine göre düzenlenir. Yapılan araştırmalarda, günlük aktivitelerin azlığı, hareketsiz yaşam, sigara ve alkol kullanımı, kişinin erken yaşta andropoza girmesine neden olabilir. DHEA Hormonu (Yaşlanmayı Engelleyici Hormon) DHEA hormonu, vücudumuzdaki adrenal bezlerinde ve diğer kısımlarda üretilir. Bu hormonun bağışıklık sistemini güçlendirme özelliği vardır. Aynı zamanda depresyonu uzaklaştırıcı ve kortizol fazlalığı ile oluşan etkileri düzenleyici bir özelliğe sahiptir. DHEA hormonu, doktor reçetesi ile alınması gereken bir hormondur. |