Androjen hormonu, hem erkeklerde hem de kadınlarda üreme sisteminin gelişimi ve büyümesi üzerinde önemli etkileri olan bir grup hormondur. Bu grup içinde en etkili olanı, erkeklerin testislerinden salgılanan testosteron hormonudur. Testosteronun işlevlerini destekleyen diğer androjenler, böbrek üstü bezlerinin dış kabuk bölgesinde az miktarda salgılanır. Kadınlarda ise kan plazmasında androjen hormonu çok az miktarda bulunur.

Erkeklerde androjen üreten hücreler, testislerde sperm üretimini yapan borucukların çevresindeki bağ dokusunda yer alan Leydig hücreleridir. Üremeleri belirli dönemlerde olan hayvanların erkeklerinde, üreme dönemi geldiğinde testislerde fazla miktarda bulunan Leydig hücreleri, bu sürecin ardından azalır. Leydig hücrelerindeki androjen üretimi, hipofiz bezinden salgılanan luteinize edici hormonun kontrolü altındadır.

Erkeklerde üreme sisteminin gelişimi için androjen hormonuna ihtiyaç vardır. Ergenlik dönemine ve cinsel olgunluğa erişmeden önce kısırlaştırılan erkeklere testosteron hormonu enjekte edilmezse, üreme organları işlevini yerine getirecek derecede gelişemez. Gelişimi normal olan ve kısırlaştırılmayan erkeklerde androjen hormonu, üreme sistemi organlarının büyümesine yol açar.

Erkeklerde cinsel ilgi ve davranışların devamlılığının sağlanması, sperm üretiminin olması için androjen hormonu gereklidir. Androjen hormonunun etkileri erkeklerin yüzünde, göğüs ve kasıklarda kıllanmayla, saçların dökülmesi ve kellik gibi durumlarla da görülebilir. Ergenlik döneminde erkeklerin ses tellerindeki uzama ve kalınlaşma, androjen hormonu etkisiyle olur. Kemiklerdeki büyüme hızlanır, kas liflerinin sayıca artmasını sağlar. Böbreklerde gelişim, kemik iliğinde bulunan protein artışına, alyuvarların sayıca artmasına, ter ve yağ bezlerinin işlevlerini yerine getirmesine, ciltte pigment artışına neden olur.

Androjen hormonu, kadınlarda ve erkeklerde östrojen üretimi için gerekli temel etkendir. Vücut mekanizması oldukça özel bir sistem dâhilinde işlemektedir. Herhangi bir etkenin bu sistemde bulunmaması, düzenin sarsılmasına neden olur. Androjen hormonu için de bu geçerlidir. Vücuttaki seviyesi olumlu etkilerinin görülmesi için daima gerektiği oranda bulunmalıdır.

Androjen hormonu, östrojen hormonu ile beraber kullanıldığında, kadınlarda menopoz sonrasında faydalı etkiler yapar. Bu tedavinin uzun süre uygulanması durumunda kadınlarda aşırı kıllanma ve ses tellerinde kalınlaşma gibi yan etkiler görülebilir. Kadınlarda meme kanseri tedavisinde de androjen hormonu kullanımı faydalı olabilir.

Özetle, androjen hormonu hem erkeklerde hem de kadınlarda üreme sistemi ve genel sağlık üzerinde önemli etkilere sahiptir. Ancak, bu hormonun dengeli bir şekilde bulunması ve gerektiğinde kontrollü kullanımı, istenmeyen yan etkilerin önlenmesi açısından önemlidir.