Böbrek Üstü Bezi Hormonları
Böbrek üstü bezi hormonları, her iki böbreğin üzerinde yer alan ve sarımtırak renkte olan adrenal bezlerden salgılanır. Adrenal bezler kan damarları açısından oldukça zengin olup, böbreklerle herhangi bir bağlantıları da yoktur. Bezlerden salgılanan hormonlar iki yarı bölümden salgılanır. Bezlerin dış bölümü olan adrenal korteks daha fazla sayıda hormon üretmekte, iç bölümü olan adrenal medulla ise kalp damar sistemi açısından önemli adrenalin ve noradrenalin denilen iki hormonu üretmektedir.
Böbrek üstü bezi hormonları
Dış kabuk bölgesinden salgılanan hormonlar (Adrenal Korteks)
Kortizol: Organizmada özellikle karbonhidrat ve protein metabolizması üzerinde etkili bir hormondur. Vücuda alınan yağların ve proteinin hızlı bir şekilde glikoza dönüşmesini sağlamakta ve kandaki şekerin yükselmesinde etkili olmaktadır. Bunun yanında karaciğerdeki glikojen sentezini arttıran etkisi de bulunmaktadır. Tıpta tedavi amacıyla romatizmal hastalıklarda, iltihaplanmalarda, alerji tedavisinde yaygın olarak kullanılır.
Aldosteron: Vücuttaki görevi böbreklerde yer alan idrar tüpçüklerinin klor ve sodyum iyonlarının geri emilmesini sağlamaktır. Bu etki kan ile hücre dışı sıvıların iyon derişimde faydalı olmaktadır. Eğer adrenal bezlerden fazla salgılanırsa, kan basıncı yükselir, doku sıvısı artar. Ancak aldosteron hormonu üretilmezse, kişilerin ölümüne yol açar. Deniz suyu yutulursa, insanın vücudundaki aldosteron hormonu seviyesi düşer.
Adrenal eşey hormonları: Böbrek üstü bezlerde erkek ve kadınlarda eşeysel hormon az miktarlarda salgılanır. Eğer erkeklerde ergenlik döneminden önce fazla miktarda adrenal eşey hormonu salgılanırsa, ergenliğe daha erken dönemde girilir. Kızlarda ergenlikten önce bu hormonların fazla salgılanması halinde, ses tonunda kalınlaşma, yüzde sakal kıllarının çıkması ve kasların erkekler gibi gelişmeye başlaması gibi etkiler izlenir. Bu etkiler erkekler içinde erken dönemde söz konusudur.
İç kısımdan salgılanan hormonlar (Adrenal Medulla)
Adrenalin: Hormonun salgılanması özellikle korku halinde, heyecanlanma durumunda, öfkelenme sırasında, üzüntüde, kullanılan bazı ilaçlarda artar. Adrenalin hormonu seviyesindeki yükselme kan basıncında ve kan dolaşımında yükselmeye yol açar. İndirim yavaşlar, hücrelerdeki enerji üretimi yükselir. Kalp daha hızlı atmaya başlar, damarlar genişler, göz bebeklerinde büyüme meydana gelir. Bu esnada beyne giden kan miktarında artış olur, kandaki pıhtılaşma süresinde kısalma ve yorgunluk etkisine karşı direnç ortaya çıkar. Adrenalin hormonu tıpta duran kalbin çalıştırılması için ve düşük kan basıncının yükseltilmesi amacıyla kullanılır. Hormonun etkisiyle vücuttaki kılcal damarlarda daralma olur, korku hali varsa cilt sararmaya başlar. Heyecan ve korku duygularında ilk olarak hipotalamus uyarılır. Burada üretilen düzenleyici etkenler sayesinde hipofiz kontrol altında tutulur. Hipofizde ACTH üretimini yaparak, adrenal bezleri kontrol altına alır. Bu sayede adrenalin hormonu salgılanması sağlanır. Adrenalin hormonu vücudumuzdaki glikojenin glikoza dönüşmesini sağlayarak, kanda bulunan glikoz miktarını yükseltir. Pankreas ise insülin ve glukagon hormonlarını salgılamakta ve kanda bulunan glikoz miktarı ayarlanmaktadır. Vücudumuzda karaciğer, pankreas ve böbrek üstü bezleri kandaki glikoz düzeyini ayarlayan sistem içinde görev yapar.
Noradrenalin: Hormonun vücuttaki görevi kılcal damarların kasılmasını düzenlemek, kan basıncını yükseltmektir. Adrenalin hormonuyla beraber hareket ederek, vücutta otonom sinir sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Vücudumuzda otonom sinir sistemi istek dışı çalışan bir sistemdir. Ani durumlar oluştuğunda, adrenalin ve noradrenalin hormonlarının etkisiyle vücut kendini koruma altına alır.
20.01.2024 02:35:10
Böbrek Üstü Bezi Hormonları ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
